W czerwcu 2023 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły rozporządzenie (UE) 2023/1115w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów. Akt prawny, znany także jako EUDR (ang. EU Deforestation Regulation), wprowadza nowe obowiązki dla firm wprowadzających na rynek lub eksportujących określone produkty tak, aby zmniejszyć wpływ Wspólnoty na wylesianie i degradacje lasów na świecie.
Jakie surowce i produkty obejmuje Rozporządzenie?
EUDR dotyczy siedmiu kluczowych grup surowców oraz wszystkich produktów, które zawierają te surowce lub są z nich wyprodukowane. A oto najważniejsze z nich:
• Soja – tj. nasiona soi, olej sojowy i jego frakcje;
• Olej palmowy - tj. oleje roślinne, margaryny, kosmetyki z olejem palmowym, kwas stearynowy; smary przemysłowe, woski techniczne, tworzywa sztuczne, taśmy transportowe, węże gumowe, środki hydrofobowe i impregnaty;
• Kakao – tj. czekolada, kakao w proszku;
• Kawa – tj. kawa palona, bezkofeinowa, łupinki i łuski kawy;
• Drewno – tj. meble drewniane, podłogi z drewna, płyty wiórowe, MDF, drewno konstrukcyjne, papier, opakowania celulozowe, wyroby stolarskie, palety, ramy do obrazów, skrzynie[1], drewniane zabawki, węgiel drzewny, pellet, beczki i kadzie drewniane, drewniane akcesoria kuchenne (nie bambusowe);
• Guma naturalna – tj. naturalny kauczuk w każdej formie- maty gumowe, taśmy transportowe, węże, rękawice ochronne, medyczne, gumy fitness, maty do jogi, podeszwy do obuwia sportowego, uszczelki w pokrywkach słoików czy czajników;
• Wołowina (w tym produkty z bydła, np. skóry) -tj. skórzane buty, torebki, tapicerki.
Pełna lista produktów znajduje się w Załączniku I rozporządzenia 2023/1115.
Ważne uwagi dotyczące zakresu regulacji:
- Rozporządzenie obejmuje tylko produkty wymienione w Załączniku I oraz zawierające surowce z tej listy.
- Produkty niewymienione w Załączniku I nie podlegają regulacji, nawet jeśli zawierają surowce z listy (np. mydło z olejem palmowym nie jest objęte EUDR).
- Produkty wymienione w Załączniku I, które nie zawierają wymienionych surowców, również nie podlegają Rozporządzeniu.
- Lista produktów będzie aktualizowana przez Komisję Europejską.
- Regulacja obowiązuje jednakowo produkty wyprodukowane w UE oraz importowane spoza UE.
- Nie ma limitów odnośnie ilości, czy wartości produktów będących w obrocie.
Kogo dotyczą nowe wymagania?
EUDR dotyczy wszystkich podmiotów, które w ramach swojej działalności gospodarczej wprowadzają do obrotu lub eksportują produkty, wyroby/ towary objęte Rozporządzeniem. Zgodnie z przepisami obowiązki będą dotyczyły:
• importerów,
• eksporterów,
• producentów,
• dystrybutorów,
• hurtownie,
• oraz inne podmioty handlowe, które udostępniają towary/ produkty na rynku (sieci handlowe).
Obowiązki przedsiębiorców – co trzeba zrobić?
Jeżeli firma wprowadza do obrotu lub eksportuje towary objęte EUDR, staje się operatorem i musi wdrożyć obowiązkową procedurę należytej staranności (Due Diligence):
- Identyfikacja pochodzenia surowca – do poziomu działki produkcyjnej z wykorzystaniem lokalizacji GPS.
- Ocena ryzyka wylesiania lub degradacji lasów po 31 grudnia 2020 roku.
- Wdrożenie środków ograniczających ryzyko, jeśli nie jest ono zerowe lub znikome.
- Złożenie oświadczenia due diligence (DDS) w unijnym systemie TRACES dla każdej partii towaru, przed wprowadzeniem na rynek UE lub eksportem.
- Przechowywanie dokumentacji przez minimum 5 lat i udostępnianie jej na żądanie organów kontrolnych.
Terminy obowiązywania nowych przepisów:
• Rozporządzenie weszło w życie 29 czerwca 2023 r.
• Obowiązek stosowania due diligence:
◦ od 30 grudnia 2025 r. – dla dużych przedsiębiorstw oraz mikro- i małych przedsiębiorstw, które zostały utworzone po 31 grudnia 2020 r.,
◦ od 30 czerwca 2026 r. – dla małych, średnich i mikroprzedsiębiorstw (MSP), które zostały utworzone przed 31 grudnia 2020 r..
Po tych terminach wprowadzenie na rynek lub eksport produktów objętych EUDR bez odpowiedniego oświadczenia DDS będzie niedozwolone.
Legislacja w Polsce
Obecnie trwają prace nad krajowymi rozwiązaniami mającymi na celu zapewnienie skutecznego wdrożenia na poziomie krajowym rozporządzenia EUDR.
16 czerwca br. projekt ustawy zapewniającej stosowanie rozporządzenia EUDR uzyskał wpis do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (nr projektu: UC 101). Planowane przyjęcie: IV kwartał 2025.
Jak możemy pomóc?
Zespół riskCE oferuje wsparcie producentom i eksporterom w:
- klasyfikacji przedsiębiorstwa w ujęciu EUDR w łańcuchu dostaw;
- identyfikacji produktów objętych EUDR;
- rejestracji w systemie TRACES;
- przygotowaniu i składaniu oświadczeń o należytej staranności.
Terminy wdrożenia obowiązków wynikających z EUDR nie dają zbyt dużo czasu na przygotowanie się, tym bardziej, że łańcuch dostaw niejednokrotnie dotyczy wielu firm. Dlatego tym bardziej zachęcamy do współpracy w celu opracowania planu wdrożenia kamieni milowych i nałożonych obowiązków.
Autor: Olga M. Jurek
Product Compliance Engineer
[1] Jeżeli opakowanie jest używane do „podtrzymywania, ochrony lub przenoszenia” produktu, nie jest objęte zakresem Rozporządzenia (np., skrzynia zabezpieczająca maszynę podczas transportu nie będzie wchodziła w zakres rozporządzenia) tak samo maja się instrukcje, katalogi, i inne materiały marketingowe które dostarczane są razem z produktem