Mamy pełnię lata, a jak lato to upał i pragnienie. A pragnienie najlepiej ugasić świeżą i smaczną wodą. Niektórzy lubią czystą wodę, inni lubią wodę mineralną, a jeszcze inni lubią wodę gazowaną i kupują wodę gazowaną z syfonem. Jednak okazuje się, że woda z syfonem może stwarzać poważne zagrożenie dla życia i zdrowia.
Kilka miesięcy temu inżynierka riskCE kupiła wodę gazowaną z syfonem, wyprodukowaną przez trójmiejską firmę. W domu butelka eksplodowała! Dno butelki odpadło (patrz: zdjęcia), a reszta odleciała w górę niczym rakieta. Na szczęście nikomu nic się nie stało, ale całe pomieszczenie zostało zmoczone rozbryzganą wodą. Dodajmy - butelka z syfonem nie spadła, nie była narażona na działanie ciepła czy promieni słonecznych, czyli nie możemy mówić o działaniu mechanicznym lub termicznym z zewnątrz.
Wyraźnie produkt nie jest przystosowany do utrzymania wysokiego ciśnienia podawanego przez syfon i stanowi poważne zagrożenie. Dlatego wystosowaliśmy oficjalne zgłoszenie o produkcie niebezpiecznym do Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, który następnie przekierował sprawę do Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, a ten ponownie przekierował zgłoszenie do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Na koniec sprawa została umorzona. Polskie organy nadzoru rynku nie wiedziały jak podejść do tej sprawy, a przede wszystkim nie umiały zaklasyfikować takiego produktu do odpowiednich wymagań. Pomimo, że to nie jest wymagający i trudny produkt.
Butelka z syfonem dającym wysoko sprężony płyn znajduje się w zakresie dyrektywy dotyczącej urządzeń ciśnieniowych PED 2014/68/UE. Może tu mieć zastosowanie seria norm EN ISO 1167-1/2/3, które dotyczą oznaczania wytrzymałości na ciśnienie wewnętrzne. Należy także pamiętać, że mówimy o produkcie, w którym ‘transportujemy’ płyn, więc może także znaleźć zastosowanie dyrektywa dotycząca transportowych urządzeń ciśnieniowych TPED 2010/35/UE.
Okazuje się, że w innych krajach UE także dostrzeżono zagrożenie jakie powodują butelki z płynem pod ciśnieniem. W unijnej bazie RAPEX (ang. Rapid Alert System for dangerous non-food products), która zawiera ostrzeżenia o produktach niezgodnych z wymaganiami lub niebezpiecznymi, znajduje się kilka zgłoszeń dotyczących tego typu produktów – tj.:
- plastikowa butelka ze sprężoną wodą do higieny – produkt zgłoszony przez Francje;
- plastikowa butelka ze sprężoną wodą do picia – produkt zgłoszonych przez Czechy;
- stalowy syfon z wodą do picia - produkt zgłoszony przez Francję.
Zatem na pytanie, czy woda gazowana może być niebezpieczna? Należy stanowczo powiedzieć tak, może być niebezpieczna! Butelka lub syfon przewidziany do przenoszenia ciśnienia, powinien być odpowiednio zaprojektowany, a następnie jego zgodność z wymaganiami dyrektywy PED powinna zostać sprawdzona podczas testów i potwierdzona przez uprawnioną jednostkę notyfikowaną.
Jako potwierdzenie zgodności, producent powinien umieścić na produkcie oznakowanie CE wraz z czterema cyframi wskazującymi jednostkę notyfikowaną, która brała udział przy ocenie zgodności, oznaczenie producenta oraz oznaczenie produktu i dane techniczne. Czyli produkt powinien być oznaczony standardową tabliczką znamionową z podstawowymi danymi. Obecnie na rynku jest bardzo wiele syfonów z wodą gazowaną, jednak nie udało nam się znaleźć produktu spełniającego przepisy. Pozostaje liczyć, że sprawdzi się działający system RAPEX i organy nadzoru rynku zajmą się tą sprawą. A póki co podpowiadamy, aby unikać syfonów bo żaden z sprawdzanych przez nas produktów nie był bezpieczny dla użytkowników.
Autor: Piotr R. Gajos
Product Compliance Engineer
